Als psychiater werkzaam op een ambulante dienst voor diagnostiek en behandeling van patiënten met een bipolaire stoornis was het voor mij een plezier om een recensie te schrijven over het nieuwe Handboek Bipolaire stemmingsstoornissen. Gezien de snel evoluerende kennis in het veld van bipolaire stemmingsstoornissen, met onder andere een enorme toename in DNA-onderzoek, en de stroomversnelling op het gebied van e-health, was een herziening van de eerste editie (2008) noodzakelijk. De meer dan 30 (Vlaamse of Nederlandse) auteurs zijn ofwel experts op het terrein van bipolaire stemmingsstoornissen ofwel expert binnen een specifiek thema (zoals mobile health tools of de link tussen creativiteit en psychische kwetsbaarheid).

De 32 hoofdstukken zijn opgedeeld in 5 overkoepelende thema’s: diagnostiek en epidemiologie, etiologie en pathogenese, behandeling, perspectief van patiënt en naasten en capita selecta. Zowel fundamentelere neurobiologische als klinische aspecten komen aan bod. Recente wetenschappelijke inzichten worden overzichtelijk samengevat zonder de lange traditie van voorgaand empirisch onderzoek en klinische observatie hierbij uit het oog te verliezen. Het boek heeft een mooie vormgeving waardoor complexe processen inzichtelijk worden.

Een bijzonder voordeel aan dit handboek is de focus op praktische implementatie. De lezer krijgt toepasbare informatie rond psycho-educatiesessies, beschikbare e-healthapps en specifieke verpleegkundige interventies tijdens opname (bijv. bij verstoring dag-nachtritme of therapieontrouw).

Het boek is voorzien van klinische vignetten, maar deze zijn erg beknopt. Het had informatiever geweest om enkele uitgewerkt vignetten te geven die bijvoorbeeld de complexiteit van de aandoening over de tijd illustreerden. Verder mis ik een hoofdstuk over beleid, namelijk hoe wordt de zorg voor patiënten met een bipolaire stoornis het beste geregeld? De recent gepubliceerde position paper van het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (2022), waar enkele auteurs van dit handboek aan meeschreven, had hiervoor een goede basis geweest.

Kortom, dit boek geeft een breed overzicht en is een must-have voor elke ggz-zorgverlener met interesse in bipolaire stemmingsstoornissen. De behandelaars die wat meer ervaring hebben met het werken met patiënten met bipolaire stoornissen zullen hier en daar wat meer gedetailleerde informatie missen. Ook hierin hebben de auteurs voorzien door in een apart hoofdstuk een overzicht te geven van bijkomende literatuur, websites, documentaires en films rond bipolaire stemmingsstoornissen.

 

Literatuur

Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen. Toekomstige organisatie van de zorg voor bipolaire stoornissen in Nederland; het beste van twee werelden! Position paper Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen; 2022.

Kaat Hebbrecht, psychiater, Leuven