Dit is een mooi boek. In 969 pagina’s nemen de auteurs de lezer mee langs de stoornissen die in de dsm-5 beschreven staan. Het is bedoeld als leerboek voor studenten psychologie in Vlaanderen en Nederland en voor psychologen die postmasteropleidingen volgen. Het is in tweede instantie ook bedoeld voor artsen en voor psychotherapeuten. Didactisch heeft het een aantal bijzondere kwaliteiten die het heel geschikt maken als leerboek, maar ook als naslagwerk.

Het is zeer systematisch opgezet. Alle hoofdstukken, inclusief de inleiding, volgen heel strak een gelijke indeling en opzet. Men begint met een beknopte omschrijving van de psychopathologie, epidemiologie , comorbiditeit en beloop van de stoornis. Daarna komen de oorzaken, de diagnostiek en de behandeling. Elk hoofdstuk wordt met een ‘tot besluit’ voltooid. Dit zijn meestal korte, meer beschouwende paragrafen, waarin steeds aandacht is voor de overgang van dsm-iv naar dsm-5.

Het is ook een zakelijk boek. Men blijft dicht bij de feiten en de hoofdstukken zijn kort, helder en op een zakelijke-neutrale toon geschreven. De verschillende hoofdstukken zijn zodoende goed afzonderlijk te lezen, hetgeen de waarde van het boek als naslagwerk ten goede komt.

Alle hoofdstukken bevatten een casus, die de soms wat droge opsomming van psychopathologische verschijnselen een gezicht geeft en interessanter maakt. In de rubriek ‘mijlpalen onderzoek’ is ruimte om te illustreren welk onderzoek er gedaan wordt en hoe dit soort studies invloed hebben op ons denken en handelen op gebied van de psychopathologie.

In de inleiding gaat men in op de betekenis van het woord ‘psychopathologie’. Volgens de auteurs betekent dit voor psychologen iets anders dan voor psychiaters. Voor psychologen zou de term ‘psychopathologie’ verwijzen naar de ziekteleer, terwijl deze voor psychiaters zou verwijzen naar een descriptieve benadering van symptomen. Deze ‘framing’ van psychiaters en psychologen heb ik met de nodige verwondering gelezen. De auteurs zullen toch niet denken dat psychiaters zich alleen bezighouden met het classificeren van symptomen?

Het is jammer dat men de meer beschouwende inleiding zo kort heeft gehouden (7 van de in totaal 969 bladzijden) en dat het boek abrupt eindigt na het bespreken van de laatste stoornis. Meer aandacht voor de filosofische onderbouw van psychopathologie was op zijn plaats geweest, juist in een leerboek voor studenten en jonge collega’s. De zakelijke en systematisch kracht van het boek is zodoende tevens de zwakte ervan. De beleving van patiënten en de betekenis die een psychiatrische stoornis kan hebben voor mensen blijven nogal onderbelicht. Onderwerpen zoals stigma, het leven met een chronische psychische stoornis of preventie en vroege herkenning komen vrijwel niet aan bod. Er is ten slotte weinig aandacht voor de context waarin de studenten van nu, later zullen werken en op de manier waarop een behandeling in de praktijk vormgegeven wordt.

Al met al ben ik toch een fan van dit boek. Men doet wat men belooft in de inleiding en slaagt er heel goed in om een enorme hoeveelheid kennis over de oorzaken, de diagnostiek en de behandeling van psychiatrische stoornissen samen te vatten.

A.T.F. Beekman, psychiater, Amsterdam