Het boek De trein van Boos naar Middel is een gemakkelijk leesbare compilatie van professionele ervaringen van de schrijvers, Frank van den Berg en Ernst Bouweriks, die beiden veel ervaring hebben in de psychiatrie en in de jeugdzorg. Via anekdotes en casussen beschrijven de auteurs hoe zij proberen te helpen in lastige gesprekssituaties. Ze reiken een metafoor van een boemeltrein aan, die een reis aflegt langs een spoorlijn met stations genaamd Boos, Zorgen, Wensen, Doelen en Middel. Daarmee bedoelen zij dat een lastig gesprek vaak start met boosheid van de cliënt, maar dat achter die boosheid zorgen zitten en achter die zorgen wensen schuilen. Die wensen kun je vertalen naar concrete realistische doelen en ten slotte zijn er acties nodig om die doelen te bereiken.

Voor hulpverleners kan dit boek een structuur aanreiken om te interveniëren in lastige gesprekssituaties. De metafoor van de boemeltrein die op reis gaat, zal veel mensen aanspreken en blijft gemakkelijk hangen.

De aangereikte vijf stations zouden zowel qua naamgeving als qua inhoud kunnen winnen aan precisie. Zo staat het station Boos ook voor andere negatieve emoties dan boosheid en lopen bij de diverse stations wensen en doelen door elkaar heen, evenals doelen en middelen.

Er is in de literatuur een grote diversiteit aan beschrijvingen van wat de oplossingsgerichte benadering behelst. Dat blijkt ook weer uit dit boek, waarin de auteurs stellen dat het verklaren en diagnosticeren van problemen aandacht krijgen in een oplossingsgericht gesprek. De term ‘motiverende gespreksvoering’ in plaats van ‘oplossingsgericht’ had zeker zo goed gepast in de titel en in de literatuurlijst zouden titels van boeken over motiverende gespreksvoering wel een plek verdiend hebben.

Het is, kortom, een praktisch boek voor hulpverleners, dat bij veel lezers regelmatig een glimlach zal opleveren en aanknopingspunten biedt om een lastig gesprek met meer optimisme tegemoet te kunnen zien.

Gwenda L. Schlundt Bodien