In het voorwoord van dit overzichtsboek staat te lezen dat de ‘massale opsluiting’ van individuen die strafbare feiten plegen een van de meest verstorende en uitdagende sociale problemen is in de Verenigde Staten. In dit land is het aantal opsluitingen in detentie meer dan verviervoudigd in de laatste 40 jaar. Concreet betekent dit 716 gedetineerden per 100.000 inwoners in de vs. Vergeleken met de Belgische of Nederlandse situatie is dit 7 tot 9 keer zo hoog. Daarom moet de forensisch psychiater - in het bijzonder de gevangenispsychiater - toegerust zijn met verschillende vaardigheden om met deze populatie om te gaan en deze te kunnen behandelen. Hierbij kunnen we ook aanstippen dat deze psychiater vaak opbotst tegen een autoritaire gevangeniscultuur waarbij ‘zorg’ niet de primaire opdracht is.

Volgens de redactie van dit boek is het domein van de penitentiaire psychiatrie zo uitgebreid geworden dat een academisch overzichtsboek aan de orde is. En volgens mij zijn ze hier goed in geslaagd. Dit fraaie, lijvige boek met harde kaft van ruim 400 pagina’s is opgedeeld in 13 secties: context en perspectief, organisatie, structuur en functie van penitentiaire inrichtingen, patiëntmanagementprocessen, algemene managementprocessen, crisissituaties, algemene farmacologische thema’s, stoornissen en syndromen, psychotherapeutische opties, suïciderisicomanagement, behandeling van verslaving, agressie, automutilatie en wangedrag, bijzondere populaties en capita selecta. In het totaal zijn er 71 hoofdstukken die alle aspecten van de penitentiaire forensische psychiatrie belichten. Alle hoofdstukken zijn beknopt en to the point geschreven. Een aantal hoofdstukken is hierdoor echter te summier geworden.

Het probleem van een overzichtswerk is dat het vaak encyclopedisch wordt en zijn doel als studie- en praktijkboek mist. In deze valkuil zijn de redactieleden duidelijk niet getrapt. Persoonlijk raakte ik erg gecharmeerd door een aantal hoofdstukken die men elders niet regelmatig te lezen krijgt. Hierbij kan ik bijvoorbeeld de volgende hoofdstukken benoemen: klinische en wettelijke implicaties van bendes, homoseksuele, lesbische, biseksuele en trans­gendergedetineerden, de rol van arts-assistenten in de penitentiaire psychiatrie en internationale perspectieven met de verschillen in de praktijk.

Alhoewel de hoofdstukken van het boek vooral geschreven zijn door Amerikaanse auteurs, is het ook prima bruikbaar binnen een Europese context. De titel ‘correctional’ psychiatrie doet ons als Europeanen wel wat de wenkbrauwen fronsen. Waarschijnlijk is dit adjectief een weerspiegeling van het uitgesproken repressieve karakter van de Amerikaanse penitentiaire psychiatrie.

Ik kan elke forensisch psychiater dit boek aanbevelen: het is een meerwaarde voor uw bibliotheek.

K. Goethals, forensisch psychiater, Antwerpen