Bij de behandeling van volwassen psychiatrische patiënten wordt over het algemeen weinig rekening gehouden met de directe familiecontext. Hoewel bekend is dat psychopathologie bij ouders een risicofactor is voor het welzijn en de ontwikkeling van hun kinderen, zijn de meeste ggz-instellingen onvoldoende ingesteld op het bieden van een gezinsbreed zorgaanbod. De focus op individuele zorg in de psychiatrie moet plaatsmaken voor een meer gezinsgerichte benadering. Naar de praktijk vertaald betekent dit dat de samenwerking tussen ggz-instellingen voor jeugd en voor volwassenen drastisch moet verbeteren. Deze stellingen vormen het uitgangspunt van Parental Psychiatric Disorder. Distressed Parents and their Families, een publicatie waarvan de eerste druk al in 1995 is verschenen.Dit is een breed opgezet boek waar meer dan dertig auteurs een bijdrage aan hebben geleverd en waarbij de grote hoeveelheid besproken onderwerpen zowel vanuit de theorie als vanuit de praktijk benaderd wordt. Het boek is thematisch opgebouwd uit zes delen. Achtereenvolgens worden behandeld: (I) ouderschap, (II) algemene diagnostiek en behandeling, (III) specifieke volwassen psychiatrische beelden, (IV) specifieke behandelingen en juridische aspecten, (V) kindgerichte interventies en (VI) werkmodellen voor een betere samenwerking tussen jeugd- en volwassenen-ggz-instellingen. Met name de hoofdstukken over ouderschap, kindgerichte interventies en samenwerkingsmodellen vond ik interessant en waardevol. In het bijzonder wordt gerefereerd aan de beschouwingen over 'hechting' als mediator tussen psychopathologie bij een ouder en de mogelijke interfererende gevolgen hiervan op de ontwikkeling van het kind. Voor volwassenenpsychiaters zou het lezen van de hoofdstukken over kindgerichte interventies wel eens een eye-opener kunnen zijn: vanuit de praktijk wordt beschreven waar veel kinderen van ouders met een psychiatrische stoornis vaak mee worstelen en hoe zij hierbij begeleid en gesteund kunnen worden. Een eye-opener voor mijzelf was de beschrijving van het Icarus Project, een onderzoek naar bestaande samenwerkingsverbanden tussen jeugdzorg en ggz in twaalf Europese landen (Nederland was hierbij overigens niet vertegenwoordigd). De heldere analyses en geboden suggesties voor een betere samenwerking zouden verplichte leeskost moeten zijn voor beleidsmakers.
Parental Psychiatric Disorder. Distressed Parents and their Families is een boek met een boodschap: verbreed de focus van psychiatrische behandeling van individu naar gezin. Met andere woorden: betrek altijd de kinderen in de behandeling van ouders met psychopathologie. Naast de boodschap worden in dit boek ook praktische oplossingen geboden om de continuïteit tussen jeugd- en volwassenenzorg in de psychiatrie te borgen. In het nawoord pleit J. Cox, voormalig President of the Royal College of Psychiatrists, zelfs voor een verlenging van de algemene opleiding tot psychiater met een verplichte uitgebreide stage kinder- en jeugdpsychiatrie. Dit gaat te ver, of misschien toch niet.

 

M. Wiznitzer