Behandeling van langdurige slapeloosheid is een protocol voor hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg die cliënten met langdurige slapeloosheid behandelen. In dit boek voor therapeuten wordt slapeloosheid niet alleen als symptoom gezien van bijvoorbeeld een onderliggende depressie of angststoornis, maar ook als een apart probleem dat behandeling verdient. Inderdaad kan slapeloosheid een symptoom zijn van psychiatrische ziekten, maar insomnia is tevens een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van psychiatrische ziekten, evenals een risicofactor voor onderhoud en herval van depressie. Verbeter je slaap is een bijbehorend werkboek voor de cliënt die kampt met langdurige slapeloosheid. Dit werkboek is te gebruiken bij de kortdurende behandeling van dit probleem en bevat informatie, formulieren en uitleg die de cliënt tijdens de behandeling nodig heeft. Voor zowel therapeut als patiënt wordt cognitieve gedragstherapie bij insomnie (cgt-i) in 7 behandelsessies en 3 follow upsessies in detail toegelicht. De verschillende componenten van deze behandeling, die stap voor stap aan bod komen, zijn:

- slaapgedrag: slaapadviezen en stimuluscontrole en/of slaaprestrictie;
- ontspanning: inplannen rustmomenten, ademhalingsoefeningen, progressieve relaxatie en  snelle ontspanning;
- cognitieve interventies: piekerprogramma en cognitieve therapie.

Dit is het eerste Nederlandstalige boek dat duidelijk, praktisch en overzichtelijk het verloop
van cgt-i instrueert voor de therapeut én bovendien in een handig werkboek voor de patiënt voorziet. Mogelijk kan het boek gebruikt worden door therapeuten zonder verdere achtergrondkennis, maar volgens mij is het nuttig dat de therapeut reeds enige kennis heeft over slaap(stoornissen) en de basisprincipes van de cognitieve gedragstherapie kent. Het boek voor de therapeut en het werkboek voor de cliënt correleren goed. Informatie of oefeningen die in het werkboek staan, worden in specifieke lay-out met vermelding weergegeven in het handboek voor de therapeut, wat handig is. Dit maakt dat het geheel behalve vlot leesbaar ook makkelijk werkbaar is. De auteurs zijn zeer geslaagd in de opzet van het boek: een pragmatische sessiegewijze omschrijving van de cognitief gedragstherapeutische behandeling van insomnie. De bijgevoegde dvd met beelden van therapiesessies is verhelderend. De voordelen van een werkboek voor de cliënt zijn legio: de benodigde actieve inbreng die de kans op succes van de therapie verhoogt, een werkinstrument waarnaar hij of zij kan teruggrijpen bij moeilijke periodes of terugval. cgt-i is een zeer effectieve vorm van behandeling. De toepassing is vooral gelimiteerd door een gebrek aan getrainde therapeuten hierin. Hopelijk kan dit boek velen enthousiasmeren om deze therapie te gaan toepassen.

A. van Gastel