Dit boek is de Nederlandse vertaling van het boek Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression: a New Approach to Preventing Relapse (2002). De schrijvers zijn alle drie toonaangevende onderzoekers zowel op het gebied van psychologische modellen als van de effectiviteit van verschillende behandelmethodes voor depressieve symptomen. Het is ongetwijfeld aan weinigen voorbijgegaan dat deze nieuwe interventie, de aandachtgerichte cognitieve therapie (act, oftewel mindfulness-based cognitive therapy), momenteel veel aandacht geniet binnen de wereld van de cognitieve gedragstherapie. Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel beschrijft op welke wijze de auteurs gekomen zijn tot de ontwikkeling van deze behandeling. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten over de invloed van negatief denken en negatieve gevoelens bij depressie, gingen zij op zoek naar een 'onderhoudsversie' van cognitieve therapie voor herstelde depressieve patiënten. Tijdens deze zoektocht werden de auteurs enthousiast over aandachtsmeditatie (mindfulness meditation) en vervolgens hebben zij deze interventie uitgebreid met cognitieve methodes. Tevens wordt in het eerste deel de theorie van de mogelijke werkzame bestanddelen van act in kaart gebracht.In deel 2 wordt act zelf beschreven. Aan de hand van een uitgebreid behandelprotocol, een groot aantal hand-outs en veel casuïstiek van mogelijke problemen tijdens act, word je als therapeut grondig begeleid bij de uitvoering van deze interventie. Zelden heb ik een behandelmethode zo helder, nauwkeurig en uitvoerig uitgewerkt gezien.Het laatste deel gaat over de evaluatie en verspreiding van act. Allereerst wordt het tot dan toe enige uitgevoerde gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek besproken. De resultaten zijn hoopgevend. act is duidelijk effectiever dan de gebruikelijke zorg in het verkleinen van het terugvalpercentage bij recidiverende depressieve patiënten die hersteld zijn, mits zij drie of meer depressies in het verleden gehad hebben. Dit gold echter niet voor de groep depressieve patiënten die maar twee depressies in het verleden hadden gehad. Over de verklaring hiervan tast men in het duister. De onderzoekers bespreken enkele hypotheses hierover, maar tot op heden is hier geen evidentie voor. Als lezer vroeg ik mij af of de effectiviteit van act groter is dan die van cognitieve therapie voor herstelde depressieve patiënten. Voorzover mij bekend, is deze vergelijking echter nooit gemaakt.Het boek sluit af met tips voor de therapeut. Dat act alleen goed kan worden uitgevoerd als je de methode voor jezelf goed beheerst, was eigenlijk al duidelijk in deel 1 van het boek. Dit wordt aan het eind nogmaals benadrukt.Hoewel ik met enige terughoudendheid begon met lezen, moet ik toegeven dat je wordt meegesleept in dit goed geschreven boek met een helder uitgewerkte, nieuwe uitdagende behandelmethode. Een enthousiasmerend boek. Ineens begreep ik hoe het komt dat act ook in Nederland in een relatief korte periode zo populair is geworden.

P. van Oppen