Patiënten met ernstige dissociatieve stoornissen verkeren in wisselende psychofysiologische toestanden, die afzonderlijk verschijnen, discontinu zijn en zich doorgaans verzetten tegen integratieve tendensen. In dit artikel wordt als verklaringsmodel een vergelijking gemaakt tussen een dierlijke reactiewijze op levensbedreigend gevaar en een dissociatieve reactie van ernstig getraumatiseerde patiënten. Onderzoeksgegevens en klinische observaties lijken de gedachte te ondersteunen dat er overeenkomsten bestaan tussen `verstijven' en gelijktijdige ontwikkeling van analgesie in bedreigende omstandigheden bij dier en mens.